Palatyn i Forum Romanum

      Palatyn – jedno ze siedmiu wzgórz Rzymu, według tradycji (i ostatnich badań archeologicznych) uważane za miejsce najstarszej osady rzymskiej zwanej Roma quadrata. Tu w grocie zwanej Lupercal miała wilczyca karmić Romulusa i Remusa. Znajdowały się tu m.in. świątynia Wiktorii, świątynia Jowisza Statora, Dom Liwii, pałac Septimusa Sewera, pałac Domicjana. W okresie republiki Palatyn był dzielnicą bogatych willi (Cycerona, Krassusa, Marka Antoniusza).
      Od czasów Oktawiana Augusta na Palatynie budowano pałace cesarskie. W średniowieczu wybudowano tu twierdzę rodu Frangipani, a w XVI w. wspaniałe ogrody Alessandro Farnese. Prace archeologiczne przeprowadzone na Palatynie (od XVIII w.) odsłoniły resztki osady i nekropolii latyńskiej oraz sabińskiej z VIII w. p.n.e.-VII w. p.n.e.

       Forum Romanum (pol. – rynek rzymski), inna nazwa to Forum Magnum – najstarszy plac miejski w Rzymie, otoczony sześcioma z siedmiu wzgórz: Kapitolem, Palatynem, Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. Główny polityczny, religijny i towarzyski ośrodek starożytnego Rzymu, miejsce odbywania się najważniejszych uroczystości publicznych.
      W okresie cesarstwa Forum Romanum zostało rozbudowane i wzbogacone o Świątynię Boskiego Juliusza (Templum Divii Iulii), Wenus i Romy, Wespazjana, Antonina i Faustyny oraz łuk triumfalny cesarza Augusta. W tym też czasie rozbudowano Rzym i zbudowano kolejne fora cesarskie, które utworzyły z istniejącym już Forum Romanum zwarty kompleks architektoniczny. Najbliżej Forum Romanum usytuowano Forum Cezara. Oprócz niego powstały Forum Trajana (największe), Forum Augusta, Forum Wespazjana, Forum Nerwy. Inicjatorem tej rozbudowy był Juliusz Cezar. Forum Romanum było centrum życia obywatelskiego i ekonomicznego szczególnie w okresie republikańskim. W okresie cesarstwa fora pełniły raczej funkcje handlowe, rozrywkowe i reprezentacyjne.
       Choć Forum zostało zdewastowane w czasie zdobycia Rzymu przez Wizygotów w 410 roku, to jeszcze w 768 roku zebrał tu się lud rzymski i obwołał papieżem Stefana III(IV). Do zniszczenia mogło też przyczynić się trzęsienie ziemi w 851 roku. W okresie średniowiecza Forum Romanum uległo stopniowemu zniszczeniu. Prawdopodobnie w okresie IX-X wieku Forum, jak i inne pozostałości rzymskie stanowiło kamieniołom – miejsce łatwego pozyskiwania budulca dla nowych inicjatyw architektonicznych. Do XVIII wieku miejsce to służyło na wypas, a później targ bydła. W tym czasie nazywano je Campo Vaccino. Prace wykopaliskowe zapoczątkowano w 1803, a od 1898 prace są prowadzone systematycznie.  (wikipedia)